Tanderosie:
Oorzaak, Herkennen, Herstellen & Behandeling

Tanderosie is het proces waarbij het tandglazuur geleidelijk oplost door de inwerking van zuren. Het tandglazuur is de harde beschermlaag aan de buitenzijde van de tanden. Deze laag beschermt tegen tandbederf, slijtage en gevoeligheid. Zodra het glazuur wordt aangetast door zuren, wordt het dunner en kwetsbaarder.

De betekenis van tanderosie ligt dus in glazuurslijtage die ontstaat zonder tussenkomst van bacteriën, zoals bij cariës wel het geval is. Het is een chemisch proces waarbij zuren vanuit voeding, dranken of maaginhoud het glazuur oplossen. Omdat tandglazuur zichzelf niet herstelt, is tanderosie een onomkeerbaar proces dat serieuze aandacht verdient.

De oorzaak van tanderosie is vrijwel altijd te herleiden naar frequent contact met zuren. Veel mensen drinken dagelijks zure dranken zoals frisdrank, vruchtensappen of sportdranken. Ook het veelvuldig eten van zure voedingsmiddelen, zoals citrusfruit of augurken, kan tanderosie veroorzaken.

In sommige gevallen ontstaat tanderosie door inwendige factoren, zoals maagzuur. Dit kan optreden bij refluxklachten, een hernia diafragmatica of frequent overgeven, zoals bij eetstoornissen. Hoe krijg je tanderosie? Door herhaaldelijk zuur in de mond te introduceren zonder dat het glazuur de kans krijgt om te herstellen. Na een zuur moment heeft het glazuur tijd nodig om weer te verharden. Als dat herstel ontbreekt, treedt blijvende schade op.

In de beginfase is tanderosie niet altijd zichtbaar voor het blote oog. Toch zijn er subtiele signalen die kunnen wijzen op beginnende tanderosie. Het glazuur wordt dof, verliest zijn natuurlijke glans en er kan een gele verkleuring optreden omdat het onderliggende dentine zichtbaar wordt. Bij vergevorderde tanderosie worden tanden korter, dunner en soms zelfs transparant aan de randen. Dit is vooral goed te zien bij de voortanden.

Tanderosie herkennen vergt dus oplettendheid. Bij ernstige vormen zie je afbrokkelende randen, diepe groeven in de tanden en zelfs verlies van tandstructuur. Hoe ziet tanderosie eruit? Vaak begint het bij de voortanden, vooral bij mensen die veel zure dranken drinken. Bij blijvende verkleuringen, gladde of glanzende oppervlakken en terugtrekkend tandvlees is het verstandig om een mondhygiënist of tandarts te raadplegen.

De symptomen van tanderosie worden vaak pas in een later stadium opgemerkt. Veelvoorkomende klachten zijn tandgevoeligheid, vooral bij koud of zuur voedsel en drank. Ook kan er sprake zijn van pijn bij het poetsen of het eten van zoetigheden. Naarmate het glazuur verder verdwijnt, neemt de gevoeligheid toe. Tanderosie pijn is een veelvoorkomende klacht en ontstaat doordat het onderliggende tandbeen wordt blootgesteld.

Esthetische veranderingen zoals verkorte of afgesleten tanden, zeker bij de voortanden, kunnen ook een symptoom zijn. Daarnaast kan het uiterlijk van het gebit veranderen, wat gevolgen heeft voor zelfvertrouwen en mondgezondheid.

Tanderosie aan de voortanden is een veelvoorkomende klacht. De voortanden hebben vaak als eerste contact met zure producten, vooral bij drinken en slikken. De schade is bovendien duidelijk zichtbaar, waardoor het ook esthetisch als storend wordt ervaren. Bij voortijdige signalering kunnen we de schade beperken, herstellen en toekomstige slijtage voorkomen. In een later stadium is een restauratieve behandeling nodig om de vorm en functie van de voortanden te herstellen.

Steeds vaker wordt tanderosie bij kinderen vastgesteld. De combinatie van zure kindervoeding, sapjes, vruchtendranken en yoghurtdrankjes draagt daaraan bij. Kinderen hebben bovendien nog kwetsbaarder glazuur, waardoor de schade sneller zichtbaar en onomkeerbaar is. Tanderosie kind komt vaak voor zonder dat ouders het meteen merken, omdat kinderen niet altijd klagen over gevoeligheid.

Het is belangrijk dat ouders letten op de eet- en drinkmomenten van hun kind. Beperk het aantal zuren en leer kinderen aan om na het drinken van sap of frisdrank hun mond te spoelen met water. Laat kinderen poetsen met fluoridehoudende kindertandpasta en bezoek regelmatig een mondhygiënist.

Omdat het glazuur, eenmaal verdwenen, nooit meer vanzelf terugkomt. Dit betekent dat de bescherming van de tand verloren gaat en dat tanden gevoeliger worden, sneller slijten en vatbaarder zijn voor verdere schade. Bij ernstige slijtage kan zelfs het kauwvermogen worden aangetast. Tanderosie is geen cosmetisch probleem, maar een structureel risico voor het hele gebit.

Ook de psychologische impact mag niet onderschat worden. Een aangetast gebit kan leiden tot schaamte, onzekerheid of terughoudendheid in sociale situaties. Daarom is tijdige herkenning en behandeling van groot belang.

De eerste stap is bewustwording. Een mondhygiënist kan helpen bij het analyseren van je eet- en drinkgewoonten, poetsgedrag en risicofactoren. Door tijdig aanpassingen te maken, kun je verdere schade voorkomen. Denk hierbij aan het verminderen van zuurmomenten, aanpassen van poetsmomenten, en het gebruik van een speciale tanderosie tandpasta die het glazuur versterkt.

Bij meer gevorderde erosie kunnen we het gebit versterken met fluoridebehandelingen of beschermende coatings. In ernstige gevallen is een restauratieve behandeling nodig, bijvoorbeeld met composiet, facings of kronen.

Tanderosie herstellen is in technische zin niet mogelijk, omdat het glazuur niet terugkomt. Wat wél mogelijk is, is het herstellen van de functie, esthetiek en bescherming van de aangetaste tanden. Dit doen we door beschadigde delen van de tand op te bouwen met composietmateriaal of door gebruik te maken van facings. Hiermee wordt de oorspronkelijke vorm van de tand hersteld en voorkomen we verdere slijtage.

Het herstelproces wordt altijd individueel afgestemd op de ernst van de schade, de klachten van de patiënt en de esthetische wensen. Regelmatige controles zijn hierbij essentieel om het succes van de behandeling te behouden.

Een effectieve tanderosie behandeling begint met een grondige analyse van de oorzaak. De behandeling bestaat meestal uit een combinatie van preventieve begeleiding, aanpassing van gewoonten, en waar nodig restauratieve tandheelkunde. De behandeling kan eenvoudig beginnen met voedingsadvies en een aangepaste poetsinstructie, maar bij vergevorderde erosie wordt vaak gekozen voor restauraties.

Onze praktijk biedt op maat gemaakte behandelplannen waarbij de gezondheid en het comfort van de patiënt centraal staan. Wij begeleiden je van eerste intake tot nazorg, met het doel om verdere schade te voorkomen en je gebit zo lang mogelijk gezond te houden.

Tanderosie voorkomen is de sleutel tot een gezond gebit op lange termijn. Beperk de frequentie van zure eet- en drinkmomenten. Drink zuren met een rietje zodat het de tanden minder raakt. Poets je tanden niet direct na het eten of drinken van iets zuurs, maar wacht minimaal een half uur. Gebruik een zachte tandenborstel en kies een tandpasta die beschermt tegen glazuurslijtage.

Daarnaast is regelmatige controle door een mondhygiënist essentieel om vroege signalen van tanderosie op te merken. Zo voorkom je dat beginnende schade zich ontwikkelt tot een onomkeerbaar probleem.