Kaaskiezen:
Oorzaken, Symptomen & Behandeling bij Kinderen

Kaaskiezen zijn blijvende kiezen bij kinderen die een afwijking in de glazuurstructuur hebben. De medische term voor kaaskiezen is Molaar-Incisieve Hypomineralisatie (MIH). De naam “kaaskies” komt voort uit het uiterlijk van deze tanden: het glazuur is vaak gelig, bruin of wit gevlekt en heeft een zachtere, meer poreuze structuur, vergelijkbaar met jonge kaas.

Deze afwijking zorgt ervoor dat het glazuur minder hard en daardoor gevoeliger is. Hierdoor slijten kaaskiezen sneller, kunnen ze makkelijker afbrokkelen en is er een verhoogd risico op gaatjes, ontstekingen of pijnklachten. Vooral de eerste blijvende kiezen, die rond het zesde levensjaar doorbreken, worden vaak aangetast.

Kaaskiezen bij kinderen komen vaker voor dan je denkt. Geschat wordt dat 1 op de 6 tot 1 op de 10 kinderen last heeft van kaaskiezen, vaak zonder dat ouders het direct opmerken. De afwijking ontstaat tijdens de ontwikkeling van de tanden in de kaak, dus nog voordat de kies is doorgebroken.

Kaaskiezen kind behandeling is belangrijk, omdat de aangetaste kiezen bij uitblijven van behandeling sneller verslechteren. Kinderen met kaaskiezen kunnen klagen over gevoeligheid bij het eten van koude, warme of zoete producten, of zelfs pijn ervaren bij het poetsen. In ernstige gevallen leidt het zelfs tot angst voor tandverzorging of het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen.

Kaaskiezen zijn goed te herkennen aan de afwijkende kleur van het glazuur. De kiezen hebben vaak een geelbruine of witte verkleuring. Soms zijn de plekken glanzend, soms juist dof. Naast verkleuring zijn de kiezen vaak ongelijk van oppervlak, met brokkelige of poreuze delen.

Doordat het glazuur minder stevig is, slijten de kiezen sneller of breken er stukjes af. Soms zie je zelfs al vroeg tekenen van tandbederf. De afwijking is meestal beperkt tot enkele kiezen, maar kan ook snijtanden (incisieven) aantasten. Regelmatige controle bij de mondhygiënist helpt om dit vroegtijdig te signaleren.

Helaas is de precieze oorzaak nog niet helemaal duidelijk. Wel weten we dat de stoornis ontstaat tijdens de ontwikkeling van het glazuur, meestal in de eerste drie levensjaren. In die periode kunnen diverse factoren van invloed zijn.

Onderzoek toont aan dat kaaskiezen mogelijk verband houden met vitamine D-tekort, ziekten in de vroege kindertijd, hoge koorts, infecties, antibiotica of luchtweginfecties. Kaaskiezen en vitamine D worden vaak in verband gebracht, omdat vitamine D een belangrijke rol speelt in de glazuurontwikkeling. Ook omgevingsfactoren, zwangerschapscomplicaties of lage geboortegewichten kunnen een rol spelen.

Een andere veelgestelde vraag is of kaaskiezen erfelijk zijn. Hoewel erfelijkheid geen directe oorzaak lijkt, kan een genetische aanleg bijdragen aan de gevoeligheid voor MIH. Meer onderzoek is echter nodig om dit met zekerheid vast te stellen.

Een goede kaaskiezen behandeling hangt af van de ernst van de glazuurafwijking. Bij milde vormen kunnen we het glazuur versterken met fluorideproducten, speciale sealants of beschermende laklagen. Dit voorkomt verdere slijtage en vermindert gevoeligheid.

Bij ernstigere gevallen, waarbij de kies erg poreus of beschadigd is, kan een restauratieve behandeling nodig zijn. Denk hierbij aan het aanbrengen van een composietvulling of een beschermende kroon. In uitzonderlijke gevallen is het beter om de kies te laten verwijderen, zeker als deze voor blijvende pijn of ontstekingen zorgt.

De juiste aanpak hangt af van de individuele situatie van het kind, de klachten en de mate van slijtage. Wij adviseren altijd om bij twijfel of pijn direct contact op te nemen voor een beoordeling. Kaaskiezen kind behandeling is effectief als deze tijdig en professioneel wordt uitgevoerd.

In sommige gevallen is het noodzakelijk om kaaskiezen bij een kind te trekken. Dit klinkt ingrijpend, maar als de kies dusdanig is aangetast dat behandeling niet meer effectief is, kan extractie de beste optie zijn. Door op het juiste moment te kiezen voor het trekken van een kies, kan er ruimte ontstaan voor de andere tanden om netjes door te breken.

Na het trekken van een kaaskies bekijken we samen met de tandarts of orthodontist hoe het gebit zich verder ontwikkelt. Vaak wordt het verlies van een kaaskies gecompenseerd door de natuurlijke groei van de andere kiezen, zeker bij jonge kinderen.

Hoewel kaaskiezen (en kaastanden) niet genezen kunnen worden, kunnen we wel de gevolgen beperken en de tanden beschermen. Dit begint met een goede mondhygiëne. Dagelijks tweemaal poetsen met fluoride tandpasta, gebruik van kindvriendelijke flosmethodes en het beperken van suikerinname zijn essentieel.

Daarnaast is het belangrijk om regelmatig bij een mondhygiënist op controle te komen. Wij kunnen het glazuur beoordelen, gevoelige plekken behandelen en tips geven voor aangepaste mondverzorging. Bij jonge kinderen kunnen we preventieve maatregelen treffen om verdere slijtage te voorkomen.

Helaas kunnen we kaaskiezen niet volledig voorkomen, omdat de oorzaak meestal ligt in de vroege ontwikkelingsfase. Wat wél kan, is het risico op bijkomende schade zo klein mogelijk maken. Denk hierbij aan goede voeding tijdens de zwangerschap en eerste levensjaren, voldoende inname van vitamine D, het beperken van zuivelproducten met toegevoegde suikers en het stimuleren van een goede mondverzorging vanaf jonge leeftijd.

Een extra tip is om bij jonge kinderen de eerste blijvende kiezen, meestal rond het zesde jaar, goed te laten controleren. Juist deze kiezen zijn het meest vatbaar voor glazuurafwijkingen.